El Greco, Apostołowie Piotr i Paweł, 1592

olej na płótnie, 1605–1608 Nationalmuseum, Sztokholm

Na płótnie pędzla sławnego hiszpańskiego malarza El Greco z 1605 roku obrazującego św. Piotra i św. Pawła, obaj apostołowie przedstawieni są wraz z ich atrybutami. Św. Piotr i Paweł są Apostołami, którzy wywarli największy wpływ na rozwój Kościoła. El Greco namalował ich w ten sposób, by pokazać, że wzajemnie się uzupełniają.

Kluczową rolę pełnią w obrazie ręce obu Apostołów, zwróćmy uwagę na ich gestykulacje. Św. Paweł (z prawej) opiera lewą rękę na otwartej księdze Biblii. Był człowiekiem wykształconym, jego myśl jest bardzo ważna dla Kościoła. Dlatego w sztuce często przedstawiano go z księgą. Święty Piotr patrzy na tę księgę, a prawą rękę kieruje w stronę Pawła. Wskazuje w ten sposób, że myśl i teologia Pawła są ważne i winny nas inspirować.

W lewej ręce Piotr trzyma klucz, symbolizujący daną mu przez Chrystusa najwyższą władzę nad Kościołem: „I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie” (Mt 16,19). Prawa ręka Pawła wskazuje właśnie w stronę tego klucza. Jego gest sprawia, że widz łatwiej zauważa ten atrybut, podkreśla też jego znaczenie. Paweł wskazuje na tego, który posiada te klucze.

Oczy apostołów są zatroskane, można domyślać się, że o Kościół.

El Greco kilka razy namalował Piotra i Pawła razem. Obrazy te różnią się od siebie dość znacznie. Na jednym z nich zamiast księgi pojawia się inny atrybut Pawła – miecz – symbol jego męczeńskiej śmierci. Zawsze jednak artysta w centrum kompozycji umieszczał przeplatające się dłonie wskazujących na siebie wzajemnie dwóch Apostołów – filarów Kościoła.

(korzystałem obficie z artykułu: Leszka Śliwy, Gość Niedzielny Nr 26/2005)